คำถามและคำตอบ แนวการปฏิบัติธรรม
พระสุญโญภิกขุ พระภิกษุชาวอเมริกันจดบันทึกเป็นภาษาอังกฤษ เมื่อลาสิกขาแล้วท่านได้พิมพ์เผยแผ่เป็นธรรมทาน ต่อมามีผู้แปลเป็นภาษาไทย และหลวงพ่อชาให้พระวีรพลเตชะปัญโญ
แห่งวัดหนองป่าพงสอบผ่านแล้วจึงได้ให้พิมพ์ฉบับภาษาไทย
30. ถาม ขอความกรุณาทบทวนใจความสำคัญของการสนทนานี้ด้วย
ตอบ ท่านต้องสำรวจตัวเอง รู้ว่าท่านเป็นใคร รู้ทันกายและจิตใจของท่าน โดยการเฝ้าดูในขณะนั่งภาวนา หลับนอนและขบฉัน จงรู้ความพอดี พอเหมาะสำหรับตัวท่าน
ใช้ปัญญาในการฝึกปฏิบัตินี้ ต้องละความอยากที่จะบรรลุผลใดๆ จงมีสติรู้ว่าอะไรเป็นอยู่ การเจริญสมาธิภาวนาของเรา ก็คือการมองตรงเข้าไปในจิต ท่านจะมองเห็นทุกข์
เหตุแห่งทุกข์ และความดับไปแห่งทุกข์ แต่ท่านต้องมีความอดทน อดทนอย่างยิ่งและต้องทนได้ ท่านจะค่อยๆได้เรียนรู้ พระพุทธเจ้าทรงสอนให้สาวกอยู่กับอาจารย์อย่างน้อยห้าปี
ท่านจะต้องเห็นคุณค่าของการให้ทานของความอดทนและของการเสียสละ อย่าปฏิบัติเคร่งเครียดจนเกินไป อย่ายึดติดอยู่กับรูปแบบภายนอก การจับตาดูผู้อื่นเป็นการปฏิบัติ
ที่ไม่ถูกต้อง จงเป็นปกติตามธรรมชาติ และเฝ้าดูสิ่งนี้อยู่ พระวินัยของพระสงฆ์และกฏระเบียบของวัดสำคัญมาก ทำให้เกิดบรรยากาศที่เรียบง่ายและประสานกลมกลืน
จงใช้ให้เป็น แต่จำไว้ว่าความสำคัญของพระวินัยของพระสงฆ์ คือการเฝ้าดูเจตนาและสำรวจจิต ท่านต้องใช้ปัญญา อย่าแบ่งเขาแบ่งเรา ท่านจะขัดเคืองใจหรือไม่
ถ้าต้นไม้เล็กๆในป่าไม้สูงใหญ่และตรงอย่างต้นอื่นๆนี้เป็นเรื่องโง่เขลา อย่าไปตัดสินคนอื่น คนเรามีหลายแบบต่างๆกัน อย่าคอยแต่มั่นหมายที่จะเปลี่ยนแปลงใครๆไปหมดทุกคน
ดังนั้น จงอดทนและฝึกให้มีคุณธรรม มีความเป็นอยู่อย่างง่ายๆ และเป็นปกติตามธรรมชาติ เฝ้าดูจิต นี่แหละคือการปฏิบัติของเรา ซึ่งจะนำไปสู่ความไม่เห็นแก่ตัว และความสงบสันติ