วลี ฮิตที่ว่า "โง่ จน เจ็บ" อาจจะเป็นความคิดที่ไม่ถูกต้องสักเท่าไร แม้ว่านักวิทยาศาสตร์จะสังเกตเห็นความสัมพันธ์ระหว่างสถานะทางการเงินกับ ประสิทธิภาพด้านอื่นๆ ในการใช้ชีวิต เช่น คนจนมีแนวโน้มตัดสินใจช้าและผิดพลาดมากกว่าคนรวย, คนจนมักมีปัญหาในการจดจ่อกับงานและการรักษาเวลา เป็นต้น แต่เราก็ไม่แน่ใจนักว่า "ความโง่" กับ "ความจน" อะไรมาก่อน-มาหลัง อะไรเป็นเหตุ อะไรเป็นผล ล่าสุดทีมนักวิทยาศาสตร์จาก University of Warwick, Harvard University, Princeton University, และ University of British Columbia ได้เสนอหลักฐานสนับสนุนว่าความจนเป็นสาเหตุที่ทำให้คนใช้ความคิดได้แย่ลง...
... หรือจะให้ถูกก็ต้องเปลี่ยนเป็นว่า "จน โง่ เจ็บ" ไม่ใช่ "โง่ จน เจ็บ"
ในการทดลองแรก นักวิจัยใช้กลุ่มตัวอย่างเป็นลูกค้าที่มาจับจ่ายซื้อของจำนวนราว 400 คน กลุ่มตัวอย่างทั้งหมดจัดเป็นกลุ่มที่มีสถานะการเงินปานกลางค่อนไปทางต่ำ มีรายได้ต่อปี 20,000-70,000 เหรียญสหรัฐฯ ในชั้นแรกนักวิจัยเอาแบบทดสอบวัด IQ ให้กลุ่มตัวอย่างแต่ละคนทำก่อนเลย จากนั้น นักวิจัยจะบรรยานนำเสนอสถานการณ์สมมติที่กลุ่มตัวอย่างจะต้องตัดสินใจต่อ เหตุการณ์เสียเงินเสียทองระดับ "เสียมาก" หรือ "เสียน้อย" เช่น เสียค่าซ่อมรถ 150 เหรียญสหรัฐฯ หรือ 1,500 เหรียญสหรัฐฯ เป็นต้น ระหว่างที่กลุ่มตัวอย่างกำลังตัดสินใจ นักวิจัยก็จะให้กลุ่มตัวอย่างทำแบบทดสอบวัดระดับ IQ อีกอันไปด้วย ผลปรากฏว่าขณะที่เจอกับสถานการณ์เสียเงินสมมติ กลุ่มตัวอย่างทำแบบทดสอบ IQ ได้คะแนนลดลง โดยเฉพาะในกรณีของกลุ่มตัวอย่างที่มีรายได้ต่ำและเจอเข้ากับสถานการณ์ "เสียมาก" ผลการทดลองแสดงให้เห็นว่าคะแนน IQ ของกลุ่มนี้ลดลงไปถึง 13 คะแนน เทียบเท่ากับการอดนอนหนึ่งคืนเต็มๆ เลยทีเดียว
และในอีกการทดลอง นักวิจัยใช้กลุ่มตัวอย่างเป็นชาวไร่อ้อยในอินเดียจำนวน 464 คน นักวิจัยเอาแบบทดสอบ IQ และแบบทดสอบประสิทธิภาพความคิดต่างๆ ไปให้ชาวไร่ทำ ครั้งหนึ่งทำก่อนการเก็บเกี่ยว อีกครั้งทำหลังเก็บเกี่ยว เนื่องจากแหล่งที่มาเกือบสองในสามของชาวไร่อ้อยได้มาจากการขายอ้อยซึ่งเก็บ เกี่ยวกันปีละครั้งเท่านั้น ดังนั้นสถานะทางการเงินของชาวไร่อ้อยในช่วงเวลาก่อนเก็บเกี่ยวกับช่วงหลัง เก็บเกี่ยวจึงแตกต่างกันอย่างมาก ช่วงหลังการเก็บเกี่ยวใหม่ๆ เป็นช่วงที่ชาวไร่มีเงินเยอะที่สุดในรอบปี ผลการทดลองที่ได้ปรากฏว่าคะแนน IQ หลังการเก็บเกี่ยวสูงกว่าคะแนน IQ ที่ทำได้ก่อนการเก็บเกี่ยวมากถึง 9-10 คะแนน ความเร็วในการตอบปัญหาเชาวน์ก็เร็วขึ้นด้วย
นักวิจัยเชื่อว่าสาเหตุของผลการทดลองนี้น่าจะมีที่มาจากสิ่งที่เรียกว่า "Mental bandwidth" นั่นคือสมองคนเราจะมีแบนด์วิดธ์จำกัด ในขณะที่เราต้องครุ่นคิดเกี่ยวกับปัญหาทางการเงินตลอดเวลา สมองก็จะไปเบียดบังดึงเอาประสิทธิภาพการประมวลผลจากการคิดในด้านอื่นๆ มาใช้ ฉะนั้นคนที่มีสถานะทางการเงินไม่มั่นคงจึงมีแนวโน้มที่จะรีดประสิทธิภาพสมอง มาใช้ในด้านอื่นๆ ได้น้อยลง ส่งผลให้ตัดสินใจผิดพลาด, คิดช้าลง, และ IQ ต่ำลง พอมั่งคั่งอู้ฟู่ขึ้น สมองก็ปลอดโปร่ง คิดอะไรทำอะไรก็ง่ายก็ดีไปหมด
งานวิจัยนี้ตีพิมพ์ใน Science DOI: 10.1126/science.1238041
ที่มา - New Scientist, Medical Daily, Princeton University
สำหรับเสื้อแดงแล้ว...คงต้องบอกว่า ความโลภทำให้โง่จริงๆ
