สัมภาษณ์ "ประสงค์ เลิศรัตนวิสุทธิ์" ปม "พระนครสาส์น" แฉ รับงบ สสส. เกือบร้อยล้านใน 8 ปี
จากกรณีเว็บไซต์พระนครสาส์นเปิดเผยข้อมูล "มูลนิธิพัฒนาสื่อมวลชนฯ" ต้นสังกัด "สำนักข่าวอิศรา" ได้รับทุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ หรือ สสส. มียอดรวมเกือบร้อยล้านใน 8 ปี
"มติชนทีวี" สัมภาษณ์ "ประสงค์ เลิศรัตนวิสุทธิ์" ผอ.สถาบันอิศรา หนึ่งในรายชื่อผู้ที่รับผิดชอบโครงการที่ได้รับอนุมัติงบประมาณจาก สสส. โดยรับผิดชอบ 5 โครงการ จาก 14 โครงการ ขณะที่อีก 9 โครงการตามที่ปรากฏในเว็บไซต์พระนครสาส์น เป็นความรับผิดชอบของ "ชวรงค์ ลิมป์ปัทมปาณี" ที่ปรึกษาสถาบันอิศรา มูลนิธิพัฒนาสื่อมวลชนแห่งประเทศไทย
ความสัมพันธ์ ระหว่าง สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย มูลนิธิพัฒนาสื่อมวลชนแห่งประเทศไทย สถาบันอิศรา สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) เป็นอย่างไร
มูลนิธิพัฒนาสื่อมวลชนนั้น ถูกก่อตั้งขึ้นมาโดยสมาคมนักข่าวและ สภาการหนังสือพิมพ์ เพราะเห็นว่าคนในวงการวิชาชีพข่าวทั้งระบบ หมายถึงองค์กรสื่อมวลชนเจ้าของหนังสือพิมพ์ไม่ค่อยให้ความสำคัญกับการฝึกอบรมพนักงาน ขณะที่ระบบราชการเอกชนอื่น ให้ความสำคัญกับการฝึกอบรมพนักงาน ให้ความรู้สม่ำเสมอ แต่ในวงการสื่อให้ความสำคัญน้อยมาก "ไม่ลงทุน ว่างั้นเถอะ"
สมาคมนักข่าวก็เห็นว่า เรื่องนี้ควรมีการฝึกอบรม ก็เริ่มมาตั้งแต่ปี 2535 แต่ก็ยังไม่เป็นระบบ ทำระยะสั้นจุ๊กจิ๊ก ทางสภาการหนังสือพิมพ์แห่งชาติ ซึ่ง คุณสมหมาย ปาริจฉัตต์ เป็นประธาน นายกสมาคมนักข่าวช่วงนั้น ก็เห็นว่า ควรจะมีการฝึกอบรมระยะยาว ให้กับสมาชิก หรือ คนในวงการเพื่อจะได้พัฒนาวงการ ไม่ใช่ทำงานอยู่หน้าจอ อยู่หน้าโต๊ะ ไม่ได้ไปไหน กลายเป็นม้าลำปางไป จึงทำหลักสูตรขึ้นมา
พร้อมกับตั้งมูลนิธิขึ้นมา โดยสภาการหนังสือพิมพ์ กับสมาคมนักข่าว ให้ทุนประเดิมในการตั้งมูลนิธิ ถ้าจำไม่ผิดคนละแสน เพราะ การตั้งมูลนิธิต้องมีทุนประเดิม 2 แสน มีผู้ใหญ่ทั้งนั้นประชุมปีละหน ดังนั้นเพื่อความต่อเนื่อง สถาบันอิศราจึงเอารูปแบบจาก ทีดีอาร์ไอ ตั้งเป็นสถาบันเพื่อจะได้ดำเนินการอย่างต่อเนื่องเป็นประจำ ส่วนมูลนิธิก็ประชุมปีละหนตามสภาพ
สำหรับโครงสร้างสถาบันอิศราก็มีกรรมการบริหารคอยมาดูผู้อำนวยการว่าทำตามเป้าหมายหรือไม่ผมก็มีประชุมทุกเดือนผมก็ต้องรายงานว่าทำอะไรไปบ้างใช้เงินเท่าไหร่การเงินเป็นอย่างไรผมก็ต้องรายงานในส่วนการเงินเพื่อให้มีความชัดเจนแน่นอนผมก็จ้างนักบัญชี ให้เจ้าหน้าที่แต่ละโครงการ ส่งการใช้จ่ายเงินมาที่นักบัญชีเพื่อตรวจสอบความถูกต้อง ทุกเดือนต้องทำสรุป จ่ายอะไรไปบ้าง เหลือเงินเท่าไหร่ รายได้เท่าไหร่ รายรับเท่าไหร่ รวบรวมไว้เป็นเดือนๆ พอครบปี ผู้ตรวจสอบบัญชีได้รับอนุญาต จาก สสส. มาตรวจใบสำคัญการจ่ายเงิน ถ้าไม่ทำแบบนี้แต่ละปีก็ต้องมารื้อเอกสารตายเลย
ผมต้องทำให้ถูกต้องทุกขั้นตอน เพราะแค่ซื้อของแพงไปก็ถูกทักท้วงแล้ว เพราะเขารู้ เนื่องจากหลักเกณฑ์ต่างๆ ที่เขาให้ผู้สอบบัญชีมา ต้องเป็นหลักเณฑ์ที่ สสส. ให้ตรวจ
-ตัวเลขที่มูลนิธิฯ รับผิดชอบโครงการ เกือบร้อยล้าน ใน 8 ปี
โครงการทั้งหมดเป็นโครงการต่อเนื่อง 8 ปี ตัวเลขประมาณ 96 ล้าน เฉลี่ยแล้วปีละ 12 ล้านเศษ ซึ่งสถาบันอิศราเป็นเพียงตัวกลาง โดยงบประมาณไม่ได้อยู่ที่สถาบันทั้งหมด เพราะตอนเริ่มต้นเสนอโครงการ สมัยคุณชวรงค์ ลิมป์ปัทมปาณี ถ้าให้องค์กรสื่อแต่ละองค์กรไปเสนอ เช่น สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย สมาคมนักข่าววิทยุและโทรทัศน์ไทย สภาการหนังสือพิมพ์แห่งชาติ ชมรมนักข่าวไอที ไปเสนอกับ สสส.
สสส. ก็จะมองว่าเป็นภาระกับเขาในการมานั่งตรวจโครงการแต่ละโครงการ ในการดีลเขาก็บอกว่า ฉะนั้น ทำอย่างไรที่จะให้มีองค์กรกลางในการเป็นตัวเชื่อมโยงกับ สสส. ซึ่งก็คือ สถาบันอิศรา นั่นคือเหตุผลที่ 1) ทำให้ทั้งหมดดีลผ่านสถาบันอิศรา ไม่ว่าจะเป็นเอกสาร หลักฐานการตรวจสอบ การกำกับดูแล มาทำทีเดียวเลย ไม่งั้น ต้องมีเจ้าหน้าที่แต่ละโครงการมาทำกับ สสส.
นอกจากนั้น มีโครงการอบรมเครือข่ายบรรณาธิการภูมิภาค ซึ่งปัจจุบันยังหมายรวมถึง สื่อมวลชนอื่นๆ อย่างล่าสุดไปอบรมนักจัดรายการวิทยุชุมชน คือ เขาไม่ได้เป็นตัวขอ แต่เราทำโครงการไปฝึกอบรม เพราะ นักจัดวิทยุชมชนจัดตามประสบการณ์ ไม่มีหลักวิชาการ หรือ พูดอีกแบบคือ จัดตามมีตามเกิด เราก็ไปฝึกอบรมว่า เวลาจัดรายการ ต้องเขียนสคริปต์ยังไงคอนเทนท์ วิธีการหาข้อมูล ที่ผ่านมาก็เคยผ่านการอบรมมาแล้ว 2-3 รุ่น ก็คือ การทำข่าวชุมชน ให้เขาไปหาข่าว หาข้อมูลที่ถูกต้องเพื่อมานำเสนอ เพราะเขาไม่มีองค์กรในกรุงเทพ เราก็ได้แต่ทำโครงการให้คุณมาอบรม
เหตุผลที่ 2) ทิศทางการบริหาร เช่น การพัฒนาระบบสื่อ หรือ พัฒนาศักยภาพสื่อ ต้องเป็นทิศทางเดียวกัน ฉะนั้น ให้สถาบันอิศรามาดู ก็จะได้ดูว่า โครงการที่เขาเสนอแต่ละองค์กรทั้ง 5 องค์กร จะได้ปรับ ให้เป็นระบบเดียวกัน ฉะนั้น ปีละ 11-12 ล้านบาท โดยเฉลี่ย ก็ถูกกระจายไปยังองค์กรต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น สมาคมนักข่าว ก็มีโครงการอบรมนักข่าวใหม่ ซึ่งเชิญนักข่าวทุกฉบับ ทุกสิ่งพิมพ์ มติชน ข่าวสด ก็ไปหมด ทีวีก็ไป แต่ช่วงนั้น เราจะเน้นหนังสือพิมพ์มาก ก็เข้าอบรม หรือ สภาการหนังสือพิมพ์ ก็มีโครงการทำตำรา ให้ทุนวิจัย ผ่านสภาการหนังสือพิมพ์ อย่างสมาคมนักข่าวจะมีโครงการวิชาการ วิชาชีพ ก็คือ เอานักวิชาการ ที่ต้องการมาในภาคปฏิบัติ มาดูงานที่มติชนบ้าง ดูงานที่บางกอกโพสต์บ้าง ที่เนชั่นบ้าง เป็นเวลาแล้วแต่กำหนด อาจจะ 2 สัปดาห์ หรือ 4 สัปดาห์ ฉะนั้นจะมีภาคีพวกนี้
สมาคมนักข่าววิทยุก็ทำแบบเดียวกัน คือ เอาอาจารย์ที่สอนด้านวิทยุโทรทัศน์ ไปดูงาน อสมท. ไปดูงาน เนชั่นทีวี ซึ่งสถาบันอิศราไม่ได้ดำเนินการ เพราะเป็นเพียงผู้กำกับขั้นตอนส่งเอกสารให้ถูกต้อง
หรือ ชมรมนักข่าวไอที ก็มีประกวดข่าว มีอบรมเด็ก เป็นโครงการ ฉะนั้น ปีละ 10 กว่าล้าน คือ ทุกองค์กรทำ
ส่วนสถาบันอิศรา ที่ทำโดยตรงมีโครงการที่ยั่งยืนและใหญ่ที่สุดก็คือ โครงการที่มีการอบรมระยะยาว ผู้บริหารการสื่อสารมวลชนระดับสูง ผู้บริหารการสื่อสารมวลชนระดับกลาง และการสื่อสารมวลชนระดับต้น เป็นโครงการที่ใช้เงินมากที่สุดโครงการหนึ่ง ก็คือ โครงการอบรม 3 รุ่น คุณไปดูอบรม บยส. วปอ. ใช้เงินเท่าไหร่ แต่ละรุ่นเป็น 10 ล้าน ที่นี่ 3 รุ่น 5-6 ล้านเท่านั้นเอง ไม่มีไปต่างประเทศ ไกลสุดก็อยู่ในภูมิภาค เชียงใหม่เชียงราย
โดยระดับสูง คือระดับบรรณาธิการ ผู้ช่วยบรรณาธิการ ส่วนระดับกลางก็เป็นหัวหน้าข่าว และระดับต้นเป็นนักข่าวอายุงาน 3 ปีขึ้นไป โดยเชิญทุกฉบับ มติชน ข่าวสด บรรณาธิการบริหารมติชนก็เคยมาเรียน วอยซ์ทีวีเราก็เชิญ แต่วอยซ์ทีวีไม่เคยมา เราเชิญประชาไทหลายครั้ง เขามาเรียนรุ่นล่าสุดคือรุ่น 5 ส่วน TCIJ ซึ่งรับทุนจาก สสส.เหมือนกัน ก็มาเรียนรุ่นที่แล้ว เพราะเขามีคนน้อยมาครั้งเดียวก็หมดแล้ว
ทุกคนได้ประโยชน์ ไม่ว่าจะเป็นทีวี วิทยุท้องถิ่น นักจัดรายการท้องถิ่นได้หมด เราอบรมไปแล้วประมาณ 700 คน ถ้าครบ 5 รุ่นก็ 700 กว่าคนที่ได้ประโยชน์ตรงนี้ นี่คือโครงการของสถาบันอิศราโดยตรง
-กรณีเว็บไซต์พระนครสาส์น เอาตัวเลขงบประมาณมาเปิดเผยคิดว่าถูกดิสเครดิตหรือไม่
ผมรู้สึกเฉยๆ มากเลย เพราะผมรู้อยู่แล้วว่า ผมกำลังทำอะไรอยู่ รู้สึกเฉยๆ จริงๆ แล้วอีกอย่าง ผมไม่รู้ว่า พระนครสาส์นคือใคร เพราะว่าเว็บไซต์ปกติเนี่ย มันต้องรู้ว่าติดต่อที่ไหน อย่างเว็บไซต์มติชนก็มีให้ติดต่อที่ไหนอย่างไร อย่างน้อยต้องรู้ใครเป็นเว็บมาสเตอร์ แต่พระนครสาส์นนี่ ไม่รู้ว่าใครทำ เพื่อนผมลองไปหาที่อยู่ให้ เขาบอกว่า URL อยู่ต่างประเทศอีก
ผมก็ไม่เข้าใจเหมือนกันว่า เว็บไซต์ซึ่งหาที่มาที่ไปไม่ได้ ทำไมตื่นเต้นกันจัง ถ้ากล้าทำต้องกล้ารับสิ ผมเนี่ยใช้ชื่อจริงมาตลอดชีวิตเลย ตั้งแต่เขียนคอลัมน์
-มองว่าความเป็นกลางหรือไม่ ขึ้นอยู่กับคนอ่านแต่ละคน
สื่อไหนๆ ก็ถูกวิจารณ์ ความเป็นกลางของคนก็ไม่เหมือนกันอีก หรือบางคนบอกว่า กลางไม่ได้ต้องอยู่ข้างความถูกต้อง บางคนพูดใช่ไหม กลางที่ดีที่สุด คืออยู่ข้างความถูกต้อง "กลางหรือไม่กลางให้เขาไปตัดสินเอาเองเถอะ"
ไม่ได้ท้าทายจริงๆ ถ้าเขาเห็นว่าของเราห่วยเขาคงจะเลิกอ่านไปเอง แล้วเราไม่ได้อยู่แบบการจัดจำหน่ายแบบหนังสือพิมพ์ ซึ่งต้องไปวางแผง ต้องง้อคนซื้อ
คนอ่านหรือไม่อ่าน วิธีคิดลอยัลตี้แบบสื่อสิ่งพิมพ์มันเปลี่ยนไปหมดแล้ว คุณแค่กระดิกนิ้วคุณก็ได้อ่านในโลกออนไลน์แล้ว ลอยัลตี้แบบสื่อสิ่งพิมพ์ต้องไปซื้อปากซอยไม่มีแล้ว
................................................................................
เห็นมีการเอาเรื่องนี้มาเล่นกันโดยพระนครสาส์น ลองจับตากันดูครับ แต่มติชินก็ไวนะเรื่องนี้ 
ว่าแต่ มีสื่อฯที่ได้งบโฆษณาจากภาครัฐ เพียงเจ้าเดียว น่าจะตรวจสอบด้วยนะ
ลืมลงลิ้งค์อีกแล้ว http://www.matichon....&catid
Edited by ธีรเดชน้อย, 24 มีนาคม พ.ศ. 2557 - 00:19.
