Nata

“อาเซียน กับ คสช.”

ในเมื่อ “คณะรักษาความสงบแห่งชาติ” หรือ “คสช.” เข้า ควบคุมอำนาจบริหารจัดการปฏิรูปประเทศไทยเบ็ดเสร็จบริบูรณ์แล้ว แม้จะยังไม่จัดตั้งรัฐบาลในรูปแบบที่เป็นรัฐบาลตามแบบสากลที่มีชื่อเรียก เป็นทางการว่า “รัฐบาล” หรือ Government” โดยยังไม่มีนายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรีก็ตาม ก็ต้องถือว่า “คณะรักษาความสงบแห่งชาติ” หรือ “คสช.” คือรัฐบาลไทยโดยสมบูรณ์แล้ว ณ วันนี้

สำหรับ ASEAN / อาเซียน สิ่งที่ต้องทำก่อนอื่นใดในตอนนี้ก็คือ ต้องมีปฏิกิริยาจากอาเซียนในเชิงบวกและตอบรับปรากฎการณ์อันเป็นการเปลี่ยน แปลงทางการเมืองในประเทศไทย และการตอบรับนี้ต้องออกมาอย่างอบอุ่น

โดย ปรกติ ตามกฎบัตรอาเซียน และตามประเพณีนิยม อาเซียนจะไม่เข้าแทรกแซงในกิจการภายในของรัฐสมาชิก แต่การออกแถลงการณ์แสดงความห่วงใยในเรื่องทุกข์ยากในประเทศสมาชิกก็ทำได้ โดยเฉพาะเรื่องพิบัติภัยทางธรรมชาติและเหตุร้ายสาธารณะที่รุนแรง แต่อาเซียนมักจะไม่ก้าวก่ายในเรื่องปัญหาวิกฤติการเมืองในประเทศสมาชิก กระนั้นก็ตามเมื่อวันที่ 11 พฤษภาคมที่ผ่านมา ครั้งที่พม่าเป็นประธานจัดประชุมสุดยอดอาเซียนที่เมืองเนปิดอว์ ก็ยังออกแถลงการณ์โดยรัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียนแสดงความห่วงใยสถานการณ์การ เมืองในประเทศไทยได้ โดยประเทศไทยเองปล่อยให้ทำโดยไม่ทักท้วงอีกด้วย

อีก ทางหนึ่ง อาเซียนก็สามารถออกแถลงการณ์แสดงความยินดีต่อเรื่องดี ๆ ที่เกิดขึ้นในรัฐสมาชิก เช่นในโอกาสวันชาติ, วันฉลองเอกราชของรัฐสมาชิก หรือ โอกาสที่รัฐสมาชิกได้รัฐบาลใหม่ หรือเพิ่งผ่านพ้นวิกฤติครั้งสำคัญมาสู่ภาวะปรกติ ทั้งหมดนี้ไม่ใช่ว่าอาเซียนจำเป็นต้องทำ แต่ก็ทำได้ หากจะทำ เมื่อเห็นว่าควรทำ

ใน เรื่องนี้จะดีมากหากผู้นำอาเซียนระดับหัวหน้ารัฐบาล คือนายกรัฐมนตรีและประธานาธิบดีทั้ง 9 ประเทศสมาชิก (ไม่รวมไทย) จะได้หารือกันเป็นการภายในเงียบ ๆ แล้วออกแถลงการณ์เป็นทางการแสดงความยินดีต้อนรับและสนับสนุนการเปลี่ยนแปลง ทางการเมืองในประเทศไทย โดยทำร่างคำแถลงให้สะท้อนว่าประเทศไทยกำลังจะเริ่มก้าวเข้าสู่ความสงบสันติ และจะเริ่มพัฒนาสังคมประชาธิปไตยให้รุ่งเรืองต่อไปตามที่กฎบัตรอาเซียน บัญญัติไว้

หากผู้นำอาเซียนออกแถลงการณ์ทำนองนี้ได้จะเป็นผลดีต่ออาเซียนและต่อประเทศไทย โดยเฉพาะจะเป็นผลดีต่อ คสช.มาก

ใน เรื่องนี้ คสช.เองก็ควรติดต่ออาเซียนโดยตรงเป็นการภายในและเป็นการลับ เพราะประธาน คสช. และคณะผู้นำทหารไทย ทั้งหลายมีความสัมพันธ์ที่ดีกับอาเซียนในระดับเดียวกันมายาวนานอยู่แล้ว สามารถอธิบายให้เพื่อผู้นำอาเวียนทั้งหลายได้เข้าใจความเปลี่ยนแปลงในประเทศ ไทยอย่างละเอียดลึกซึ้งได้ และอาเซียนย่อมทราบดีอยู่แล้วว่า รัฐบาลยิ่งลักษณ์-ทักษิณ ที่ถูกล้มไปเป็นรัฐบาลที่ทำลายอาเซียนอย่างไม่เห็นแก่ใครทั้งสิ้นในภูมิภาค นี้ การที่ คสช.ล้มรัฐบาลยิ่งลักษณ์และระบอบทักษิณไปได้ต้องนับว่าเป็นผลดีต่ออาเซียน มาก ๆ และจะเป็นการเริ่มมิติใหม่แห่งความร่วมมือในภูมิภาคอาเซียนด้วย

ดัง นั้น คสช.จึงควรได้หารือกับผู้นำอาเซียนเป็นการลับเพื่อให้อาเซียนออกแถลงการณ์ ต้อนรับการเปลี่ยนแปลงในประเทศไทยและสนับสนุนการเป็นผู้นำประเทศไทยของ คสช.

แต่ ก็เป็นเรื่องแปลกที่อาเซียนสงบเงียบมากในเรื่องนี้ ไม่ปริปากออกคำแถลงหรือปฏิกิริยาใด ๆ ไม่ว่าจะเป็นจากประธานอาเซียนประจำปีนี้ คือพม่า หรือจากประเทศสมาชิกต่าง ๆ นอกจากเรื่องที่รับบาลพม่าบอก

ว่า จะไม่มีความเห็นใด ๆ และฝ่ายโฆษกรัฐบาลกัมพูชาปฏิเสธเรื่องที่มีข่าวลือว่า พตท.ทักษิณ ชินวัตร จะไปตั้งรัฐบาลพลัดถิ่นในแผ่นดินเขมร

การ ที่อาเซียนในนามองค์กรประชาคมอาเซียน หรือในนามกลุ่มผู้นำรัฐบาลไม่ออกคำแถลงใด ๆ เลยอาจมีสองสาเหตุ คือเหตุจากการไม่ต้องการแทรกแซงกิจการภายในของไทย และเหตุจากการที่คิดว่าต้องรอดูสถานการณ์ไปจนกว่าไทยจะมี “รัฐบาล” เป็นทางการเสียก่อน

ถ้าเป็น เหตุแรกก็ดูแปลก เพราะอาเซียนได้เข้าแทรกแซงกิจการภายในของไทยแล้ว ตั้งแต่ออกคำแถลงของรัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียนเมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม 2014

ถ้า เป็นเหตุหลังก็จะไม่งดงาม เพราะการรอดูรัฐบาลใหม่เป็นทางการให้เกิดก่อน เป็นการแสดงออกทางอ้อมว่าอาเซียนยังไม่ยอมรับหรือมั่นใจใน คสช.ตอนนี้ หากเป็นเหตุหลังนี้ก็จะสร้างความรู้สึกบาดหมางใจกันได้ระหว่างไทยกับอาเซียน

อา เซียนจึงไม่มีทางเลือกอื่นใดที่ดีกว่าการออกคำแถลงทันทีในวันสองวันนี้ แสดงความยินดีต้อนรับการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองในประเทศไทย ฝ่ายที่จะต้องริเริ่มเปิดการหารือเรื่องนี้ก่อนใครอื่นคือพม่า เพราะเป็นประธานอาเซียน และประเทศไทยก็ต้องริเริ่มเรื่องนี้ทันทีเช่นกัน

การทูตเชิงรุกต้องทำทันทีแล้ววันนี้ หากทำได้ ไทยกับอาเซียนก็จะเริ่มสัมพันธภาพกันใหม่ได้งดงาม

ดู ลู่ทางแล้วเรื่องนี้ไม่ยาก - ถ้า คสช.จะทำ - หรือถ้าพม่าจะริเริ่มเป็นทางการ - เพราะทหารไทยและทหารพม่ามีความสัมพันธ์ที่ดีต่อกันมายาวนานในระดับกองทัพและ ผู้นำกองทัพ และ พตท.ทักษิณ ก็ได้สร้างความเสื่อมเสียชื่อเสียงให้กับฝ่ายทหารพม่าไปมากตั้งแต่ปีที่แล้ว ตอนที่มีการเปิดเผยเสียงสนทนาลับที่ พ.ต.ท.ทักษิณ พาดพิงกองทัพพม่าอย่างเสียหาย น่าอับอายหรือน่าโกรธแค้นด้วยซ้ำไป ดังนั้น คสช.ก็สามารถหารืออย่างเงียบ ๆ กับรัฐบาลพม่าได้ เพื่อให้นำไปสู่ประกาศหรือแถลงการณ์ต้อนรับความเปลี่ยนแปลงทางการเมืองใน ประเทศไทย

สำหรับรัฐสมาชิกอา เซียนอื่นที่ฝ่ายไทยโดย คสช.จะคุยได้อย่างสนิทใจก็คือ ประเทศที่มีประวัติศาสตร์การเมืองคล้ายคลึงกับไทย หรือประเทศที่มีสัมพันธ์ใกล้ชิดกับไทยทางสังคมและวัฒนธรรม โดยไม่เกี่ยงสถานภาพทางการเมือง เช่น ประเทศฟิลิปปินส์ ซึ่งเคยมีรัฐบาลทุจริตร้ายแรงและถูกขับออกไปโดยการปฏิวัติประชาชน

มาเลเซียและสิงคโปร์ก็มีความสัมพันธ์ที่ดีมากกับทหารไทยและประเทศไทยโดยรวม โดยไม่เกี่ยงการเมืองว่าจะเป็นระบอบไหน

ลาว และ เวียดนาม ก็เป็นรัฐสังคมนิยม มิได้มีความผูกพันเลื่อมใสอะไรนักกับระบอบประชาธิปไตย

ส่วน กัมพูชาแม้ว่าดูจะอยูฝ่ายทักษิณอย่างโจ่งแจ้ง แต่บารมีทหารไทยย่อมบ่งชี้ให้กัมพูชารู้ว่าอนาคตความร่วมมือกับกองทัพไทยจะ เป็นผลดีกว่าการทำตัวเป็นปฏิปักษ์กับไทย กัมพูชาต้องรู้ว่ากองทัพไทยและ คสช.มาปกครองประเทศไทยครั้งนี้จะอยู่ยาว … ยาวพอที่จะปรับความสัมพันธ์กับกัมพูชาให้เข้าที่เข้าทางได้

ส่วน ประเทศบรูไนดารุสซาลาม ก็เป็นรัฐสุลต่าน ปกครองด้วยระบอบกษัตริย์ บรูไนย่อมเข้าใจ เห็นใจ และพร้อมที่จะสนับสนุนการเปลี่ยนแปลงในประเทศที่เป็นการปกป้องสถาบันพระมหา กษัตริย์ด้วย

เหลือ อินโดนีเซียประเทศสุดท้ายในอาเซียน ที่ใหญ่กว่าใครเพื่อนโดยขนาดพื้นที่และจำนวนประชากร ปฏิกิริยาของอินโดนีเซียต่อไทยยังไม่มีเป็นทางการ แต่อินโดนีเซียก็ผ่านประวัติศาสตร์การต่อสู้กับเผด็จการมาแล้วในยุคหลัง เอกราชใหม่ ๆ สุดแต่ว่าอินโดนีเซียจะมองระบอบทักษิณ และ คสช. ว่าใครเป็นเผด็จการทุจริตโกงบ้านเมือง ใครทำเพื่ออนาคตประชาธิปไตยและความสงบร่มเย็นของประเทศแท้จริง เรื่องนี้ต้องให้เป็นวิจารณญาณของรัฐบาลอินโดนีเซียเอง โดยเฉพาะตัวประธานาธิบดีซูซิโล บัมบัง ยูโดโยโน (Susilo Bambang Yudoyono -SBY) และ รัฐมนตรีต่างประเทศ คือนาย มาตี นาตาเลกาวา (Marty Natalegawa)

ตรงนี้เองที่ คสช.พอมีช่องทางคุยทางลับได้ดี

เพราะรัฐมนตรีต่างประเทศอินโดนีเซียมีภรรยาเป็นหญิงไทย

ไทยกับอินโดนีเซียเกี่ยวดองกันเสมือนญาติ

น่าจะคุยกันรู้เรื่อง

หาก คสช.จัดการสัมพันธภาพกับอาเซียนด่านแรกที่ว่ามานี้ได้แล้ว

ด่านต่อไปก็จะมีงานเร่งด่วนเฉพาะหน้าที่ คสช.จะต้องทำเรื่องอาเซียนอีกมากมาย

เพราะสองปีเศษที่ผ่านมารัฐบาลยิ่งลักษณ์ทำงานบกพร่องเสียหายเรื่องอาเซียนไว้มาก!

สมเกียรติ อ่อนวิมล

--------------------------------------------------------

ยินดีด้วยค่ะ ดร.สมเกียรติ อ่อนวิมล กับ ตำแหน่ง รมต.วัฒนธรรม ...คุณสมควรกับตำแหน่งนี้ค่ะ