ถ้าไม่มีตชด. เหตุการณ์สามจว.ชายแดนใต้ และคนแบบ"ผู้หญิง" คนนี้ นิยามและศักดิ์ศรีของคำว่า "ตำรวจ" จะมีเพียงแค่ "เศษฝุ่นกลางถนน"
เรื่อง : ธนก บังผล / ภาพ : จ.ส.ต.ปรมินทร์ นาหว่าน
หญิงสาวร่างเล็กบอบบาง หากพบเห็นเธอในเมืองกรุงคงไม่มีใครเชื่อว่าเธอคือผู้บังคับกองร้อยตำรวจตระเวนชายแดน สะพายปืนคุมชายฉกรรจ์ใต้บังคับบัญชานับร้อย รักษาความสงบอยู่ในพื้นที่ชายแดนภาคใต้
ที่สำคัญ เธอเป็นตำรวจหญิงคนแรกที่ได้ทำหน้าที่ผู้บังคับกองร้อย คุมกำลัง
“เขามีความตั้งใจ มุ่งมั่น ใจสู้ และปกครองตำรวจชายได้ ที่สำคัญผ่านการฝึกการรบและมีประสบการณ์ในภารกิจรักษาสันติภาพที่ประเทศติมอร์มาแล้ว จึงอยากให้เขานำประสบการณ์และทักษะที่มีมาใช้ให้เกิดประโยชน์ เมื่อผมถามว่าจะลงมาปฏิบัติงานที่ จ.ยะลา ได้หรือไม่ เขาก็ตอบตกลงในทันที ไม่อิดออดแม้แต่นิดเดียว” พล.ต.ต.ลิขิต สุทธะพินทุผู้บังคับการตำรวจตระเวนชายแดนภาค 4 กล่าวถึงการตัดสินใจให้ พ.ต.ท.หญิง กฤตยา ประดิษฐพงษ์ ผบ.ร้อย ตชด.412 จ.ชุมพร ลงมาเป็นหัวหน้าฝ่ายอำนวยการชุดควบคุมตำรวจตระเวนชายแดน ศูนย์ปฏิบัติการตำรวจจังหวัดชายแดนภาคใต้
“หน้าที่นี้ก็คือเสนาธิการ ดูแลทั้งกำลังพล การข่าว งานกิจการพิเศษ ปฏิบัติการจิตวิทยา และงานยุทธการ ดังนั้นจะนั่งอยู่แต่ใน บก.ไม่ได้ จะต้องลงพื้นที่ดูปฏิบัติการจริง ในเรื่องการจัดวางกำลัง การรักษาความปลอดภัยครู การปิดล้อมตรวจค้น ต้องรู้จริง ไม่ใช่รู้แค่ตัวหนังสือ ซึ่งทำให้เขาต้องลงพื้นที่ไม่ว่าทั้งกลางวันหรือกลางคืน เกิดเหตุโจมตีทุกครั้ง เขาก็ตามไปด้วยทุกครั้ง ทำให้มีประสบการณ์จริง เป็นทั้ง เสธ.และผู้ปฏิบัติ ซึ่งช่วยให้วางแผนได้ดี” ผู้การ ตชด.ภาค 4 บอกถึงหน้าที่ของ พ.ต.ท.หญิง กฤตยา
อะไรทำให้ผู้หญิงคนหนึ่งต้องลงมาปฏิบัติหน้าที่เสี่ยงอันตรายในจังหวัดชายแดนภาคใต้
เธอเป็นคนกรุงเทพฯ โดยกำเนิด บ้านอยู่ใกล้ท่าพระจันทร์ เป็นลูกสาวคนโตของครอบครัว มีพี่น้องอีก 2 คน แต่คุณตาซึ่งเป็นอดีตทหารรับเธอไปเลี้ยงเป็นบุตรบุญธรรม
“ไม่เคยมีความฝันจะเป็นตำรวจเลยค่ะ อยากเรียนวิทยาศาสตร์ทางทะเล เอนทรานซ์ติดที่มหาวิทยาลัยบูรพา เรียนได้ 1 ปี ด้วยความที่บอบบางเป็นโรคหอบหืดอย่างรุนแรงมาตั้งแต่เด็ก ก็เลยถูกทางบ้านบังคับให้ลาออก” พ.ต.ท.หญิง กฤตยา หรือผู้กองอุ้ย เล่าถึงความเป็นมาและจุดเปลี่ยนที่สำคัญของชีวิตด้วยน้ำเสียงใส
จากมหาวิทยาลัยบูรพา เธอเข้าเรียนวิทยาลัยพยาบาลตำรวจ สถาบันสมทบในจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และจบออกมาเป็นพยาบาลตำรวจ พร้อมกับการศึกษาต่อคณะรัฐประศาสนศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช และปริญญาโทบริหารงานยุติธรรม คณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
“แต่จุดหักเหคือที่บ้าน ด้วยความที่เป็นเด็กดื้อ เกเร และบอบบาง ทำให้พ่อแม่ส่งมาให้อยู่ตำรวจตระเวนชายแดน (ตชด.) ก็ได้มารับใช้เบื้องยุคลบาทสมเด็จย่าและสมเด็จพระเทพฯ ถวายงานด้านตามเสด็จฯ เป็นหน่วยล่วงหน้าตรวจพื้นที่ ตรวจข้อมูลทำเป็นข้อมูลถวาย แล้วก็ต้องถวายการรักษาความปลอดภัย ตั้งใจกับงานตรงนี้มาก เพราะพระองค์ท่านเหนื่อยมากๆ อิดโรย ในถิ่นที่ทุรกันดาร ทรงงานเหนื่อยกว่าเราเยอะ ท่านทุ่มเท แต่สิ่งที่เราทำให้พระองค์ท่านเป็นเพียงส่วนเดียว”
ใช่เพียงแค่ได้สวมเครื่องแบบ ตชด. แต่เมื่อสังกัดหน่วยนี้ แม้ในตำแหน่งผู้ช่วยนายเวรผู้บัญชาการ ตชด. และนายเวรผู้บังคับการ กองบังคับการสนับสนุน และผู้บังคับการตำรวจตระเวนชายแดนภาค เธอต้องการที่จะเป็น ตชด.จริงๆ ที่ปฏิบัติการรบได้เช่นเดียวกับทหาร
“อยากเป็น ตชด.จริงๆ ก็เลยไปฝึกร่มดิ่งพสุธา ตชด.สุดยอดที่สุดคือร่ม ต้องฝึกหนัก เป็นการสอนให้รู้จักภาวะฉุกเฉินในชีวิตจริง ทำอะไรสักอย่างต้องให้ถึงแก่น เมื่อได้เป็น ตชด. โรคหอบหืดรุนแรงวัยเด็กที่ทรมานปัจจุบันได้หายแล้ว อีกทั้งยังได้ไปเป็นนักวิ่งระยะสั้น 1,500-2,000 เมตร”
นอกจากนี้ เธอยังผ่านหลักสูตรยิงปืนรบพิเศษจากหน่วยแม่นปืนกองทัพบกสหรัฐอเมริกา และได้รับการคัดเลือกให้ร่วมกองกำลังตำรวจรักษาสันติภาพ สหประชาชาติ ในภารกิจที่ประเทศติมอร์เลสเตและเฮติ ระหว่างปี 2553-2554 หน้าที่สำคัญของเธอคืออารักขาประธานาธิปดีติมอร์เลสเตและน้องสาว ซึ่งเป็น รมว.ยุติธรรม
สำหรับชายแดนภาคใต้ แม้จะเพิ่งมีคำสั่งให้มาปฏิบัติหน้าที่ได้เพียงไม่ถึง 1 ปี แต่อดีตนายเวรผู้บังคับการตำรวจตระเวนชายแดนภาค 4 ตั้งแต่ปี 2546 ทำให้เธอไม่ใช่คนหน้าใหม่ หลังดำรงตำแหน่ง ผบ.ร้อย ตชด.412 และย้ายไปอยู่ จ.ชุมพร เธอเอ่ยปากกับผู้บังคับบัญชาขอลงมาปฏิบัติหน้าที่ชายแดนภาคใต้ แต่ความเป็นผู้หญิงทำให้ถูกปฏิเสธทุกครั้ง
“เคยขอนายตั้งแต่ปี 2547-2548 ว่าอยากลงมา นายไม่ให้ สุดท้ายปี 2555 ถึงได้ลงมาเต็มตัว แม่ยังไม่รู้นะว่ามาอยู่ จ.ยะลา คงจะรู้จากคราวนี้ละ” เธอหัวเราะเสียงใส
ไม่น่าเชื่อว่าเสียงนี้จะเป็นน้ำเสียงเดียวกับเมื่อครั้งที่พูดกับลูกน้อง ตชด.ชายคนหนึ่งที่ร้องไห้ เพราะการจับสลากปรากฏผลว่าต้องลงมาพื้นที่ชายแดนภาคใต้
“บอกเขาว่า ถ้ามึงต้องไป ผู้กองจะไปด้วย เขายังถามเลยว่าผู้กองจะไปจริงๆ หรือ ก็บอกว่า จริงๆ สิ ผู้กองจะไปด้วย ตอนที่เราได้มาอยู่ที่นี่ลูกน้องผู้หญิงบางคนวิ่งเข้ามาจับมือเลย เขารู้ว่านายเคยสัญญาไว้”แม้เธอจะบอกว่าเป็นผู้หญิง 2 บุคลิก ในมุมหนึ่งอาจจะขี้เล่น สนุกสนาน แต่กับลูกน้องแล้วดุร้ายที่สุด ถึงขนาดเคยถูกลูกน้องขู่ฆ่า
“กว่าที่เราจะผ่านมาได้ เราผ่านจุดที่ต้องตัดสินใจจนลูกน้องเห็นชัดแล้วเขาจำ”แล้วเสียงหัวเราะของเธอก็ทำให้ภาพความดุร้ายเลือนหายไปสิ้น
นอกจากการชอบงานท้าทายแบบที่มองอะไรไม่เห็นและคำสัญญาที่เคยให้ไว้กับลูกน้องที่ถูกส่งลงชายแดนใต้แล้ว การได้สัมผัสวิถีชีวิตและผู้คนชายแดนภาคใต้ เป็นแรงบันดาลใจให้เธออยากทำงานเข้าถึงเข้าใจประชาชน
“เราเคารพเขา เขาก็จะรู้ว่าเราให้เกียรติเขา เป็นใจถึงใจ เวลาไปคุยกับผู้หญิงในพื้นที่เขาจะชอบ เพราะเราให้เกียรติเขา เราประทับใจในความสวยงาม”
แม้วิถีชีวิตชายแดนใต้จะเปี่ยมเสน่ห์ แต่อันตรายก็ครอบคลุมอยู่แทบทุกพื้นที่ เธอบอกว่าเกิดมาก็ต้องตาย จะตายเมื่อไหร่เท่านั้นเอง ทุกวันนี้เวลาลงพื้นที่เธอจะพยายามไม่รับโทรศัพท์ เพราะต้องระแวดระวังกับสิ่งผิดปกติรอบข้างให้มากที่สุด
“ถ้าเกิดอะไรขึ้นก็ขอให้ตายเลย ไม่อยากเจ็บ คิดเสมอนะคะ เพราะต้องลงพื้นที่อยู่เป็นประจำ ถ้ามีบุญก็ขอให้ตายไปเลย ไม่ใช่อยู่โดยเจ็บหรือพิการ ต้องตายในวันใดวันหนึ่งอยู่แล้ว ก็ขอทำหน้าที่ของเรา”
แม้จะเตรียมใจกับชะตาชีวิตที่ยากจะคาดเดา แต่บางคราวเมื่อเห็นความสูญเสียของเพื่อนร่วมอาชีพ เธอยอมรับว่าต้องแอบร้องไห้เหมือนกัน
“ใครตาย เราเองก็เสียใจแทนกับครอบครัว แทบจะร้องไห้ไปด้วย บางทีก็ต้องแอบร้องไห้นะ ไม่อยากให้ลูกน้องเห็น”
9 ปีของสถานการณ์ความรุนแรงชายแดนภาคใต้ หยาดน้ำตาของผู้สูญเสียและหวาดกลัวนับล้าน หากรองรับกักเก็บไว้ได้ คงเนืองนองเต็มแผ่นดิน
แม้จะยังมองไม่เห็นถึงสันติสุข แม้ไม่อาจล่วงรู้ว่าความรุนแรงจะสิ้นสุดยุติเมื่อใด แต่อย่างน้อยในภาวะวิกฤตก็ยังเผยให้เห็นพลังแห่งศรัทธาของผู้คนอีกไม่น้อย ซึ่งทุ่มเทกอบกู้ให้ความหวังนั้นกลับคืนมา
**********************
ประวัติการฝึกอบรม
๐ กระโดดร่มแบบกระตุกเอง
๐ หลักสูตรระเบียบการนำหน่วยและนักแม่นปืนพกสั้น หน่วยรบพิเศษ กองทัพบกสหรัฐอเมริกา ร่วมกับ D.E.A
๐ การเจรจาต่อรอง มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
๐ หลักสูตรเตรียมความพร้อมเพื่อเข้ารับการสอบคัดเลือกเข้าปฏิบัติหน้าที่รักษาสันติภาพขององค์การสหประชาชาติ
๐ หลักสูตรปฏิบัติการจิตวิทยาฝ่ายอำนวยการ รุ่นที่ 111 สถาบันจิตวิทยาความมั่นคง สถาบันวิชาการป้องกันประเทศ
หน้าที่ได้รับมอบหมายพิเศษ
๐ ผู้ประสานงานโครงการตามพระราชดำริ ในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ภาคภาษาอังกฤษ เพื่อรับพระราชอาคันตุกะจากต่างประเทศ
๐ ผู้ประสานงานชายแดนไทย-พม่า
๐ หัวหน้าศูนย์ปฏิบัติการตำรวจตระเวนชายแดนที่ 41 (ช่วยเหลือผู้ประสบภัย)
๐ รองหัวหน้าฝ่ายปฏิบัติการคุมกำลังพลช่วยเหลือผู้ประสบภัยสึนามิ ปี 2547 ที่ จ.ระนอง และพังงา
การปฏิบัติราชการพิเศษ
๐ ตำรวจองค์การสหประชาชาติ รักษาสันติภาพในประเทศติมอร์ เลสเต ได้รับมอบหมายให้รักษาความปลอดภัยบุคคลสำคัญ ดังนี้
1.Mr.Xavier Amaral ประธานาธิบดีคนแรกของประเทศติมอร์ เลสเต
2.Dr.Lucia Lobato รมว.ยุติธรรม ประเทศติมอร์ เลสเต
๐ หัวหน้าทีมรักษาความปลอดภัย อัยการนานาชาติ ขององค์การสหประชาชาติ
