MIRO

มารู้จักกฎอัยการศึกกันซะหน่อย..................

กฎอัยการ หรือ กฎพระอัยการ คือกฎหมายศึก แปลว่า สงคราม หรือภาวะสงคราม

กฎอัยการศึก จึงแปลว่า กฎหมายยามศึกหรือกฎหมายในภาวะสงคราม เป็นมาตรการทางกฎหมายอย่างหนึ่งของทหาร

และเป็นกฎหมายที่เวลาปกติมีอยู่แต่ไม่ได้ใช้บังคับ เวลาจะใช้ต้องประกาศและกำหนดเขตพื้นที่ที่จะใช้ เป็นพื้นที่ใช้กฎอัยการศึก

กฎอัยการศึก เป็นสิ่งสากลจำเป็นสำหรับทหารในประเทศ เมื่อประกาศใช้เหนือเขตพื้นที่ใด

เจ้าหน้าที่ฝ่ายทหารจะมีอำนาจเหนือเจ้า หน้าที่ฝ่ายพลเรือนในบางเรื่องที่กำหนด

ประชาชนต้องถูกรอนสิทธิ์เสรีภาพในบางเรื่อง จึงเป็นกฎหมายที่ถูกรังเกียจ แต่จำเป็นต้องใช้ในการรักษาชาติประเทศให้อยู่รอดในภาวะวิกฤต

บางประเทศไม่มีเป็นลายลักษณ์อักษร เช่น อังกฤษ สหรัฐอเมริกา แต่บางประเทศก็ยอมรับและตราเป็นลายลักษณ์อักษรโดยเปิดเผย เช่น ฝรั่งเศส ไทย

ประเทศไทยตรากฎหมายกฎอัยการศึกเป็นลายลักษณ์อักษรครั้งแรกในมัยพระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

คือ “ กฎอัยการศึก ร . ศ .126” ตรงกับ พ . ศ .2450 ปีที่ประเทศไทยปรับปรุง ( ชำระ ) กฎหมายขนานใหญ่ให้ทันสมัย

เพื่อจะได้ของฝรั่งยกเลิกเรื่องสิทธิสภาพนอก อาณาเขตที่ไทยเสียเอกราชทางศาลอยู่

ที่ปรึกษากฎหมายของรัฐบาลไทยท่านหนึ่งชื่อนายยอร์ช ปาร์ดู เป็นชาวฝรั่งเศส ร่างพระธรรมนูญศาลทหารบกเสร็จ

กฎหมายฉบับนี้มีภาคหนึ่งว่าด้วยศาลทหารระหว่างประเทศใช้กฎอัยการศึก

จึงจำเป็นต้องร่างกฎหมายว่าด้วยกฎอัยการศึกออกมารองรับ จึงเป็นที่มาของ “ พระราชบัญญัติกฎอัยการศึก ร . ศ .126”

กฎอัยการศึก ร . ศ .126 มีเพียง 8 มาตรา ถอดแบบมาจาก กฎหมายว่าด้วยกฎอัยการศึกของฝรั่งเศส 9 สิงหาคม 1843 ( พ . ศ .2392)

โดยกำหนดว่าเมื่อประกาศใช้กฎอัยการศึก เจ้าหน้าที่ฝ่ายทหารมีอำนาจ ( มาตรา 8) คือ

1. มีอำนาจที่จะเข้าค้นที่หนึ่งที่ใด เวลาใดก็ได้

2. มีอำนาจขับไล่ผู้ใดซึ่งไม่มีภูมิลำเนาเป็นหลักฐานอยู่ในตำบลนั้น

3. มีอำนาจบังคับให้คนในตำบลนั้นส่งอาวุธและกระสุตดินปืนที่มีอยู่ไปยังเจ้าหน้าที่ฝ่ายทหาร

และมี อำนาจตรวจและจับกุมอาวุธและกระสุนดินปืน และสิ่งของต้องห้ามในการสงคราม

กฎอัยการศึก ร . ศ .126 นี้ ใช้อยู่เพียง 7 ปี ก็ถูกยกเลิกโดยพระราชบัญญัติกฎอัยการศึกพุทธศักราช 2457

เหตุผลซึ่งแจ้งไว้ในพระราชปรารภของกฎหมายก็คือ อำนาจของเจ้าหน้าที่ฝ่ายทหารที่จะทำการใดๆ ( อำนาจ 3 อย่างข้างต้น )

ยังหาตรงกับระเบียบพิชัยสงคราม อันจะได้รักษาความเรียบร้อยปราศจากภัยที่จะมีมาจากภายนอก

หรือเกิดขึ้นภายในได้สะดวกไม่ จึงควรแก้ไขกฎอัยการศึกให้สมกับกาลสมัย

สรุปเหตุผลที่ยกเลิกกฎหมายก็คือ กองทัพไทยรบตามแบบพิชัยสงครามของอินเดีย

จะอาศัยอำนาจฝ่ายทหารเพียง 3 อย่าง เช่น การรบของฝรั่งเศส ไม่พอ ไม่เหมาะสม จึงต้องแก้ไขปรับปรุง

พระราชบัญญัติกฎอัยการศึก พุทธศักราช 2457 ฉบับนี้ยังใช้อยู่จนปัจจุบัน มีสาระสำคัญ คือ

1. การประกาศกฎอัยการศึก จะเป็นไปโดยพระบรมราชโองการ หรือผู้บังคับบัญชาทหารที่มีกำลังอยู่

ใต้บังคับบัญชา ไม่น้อยกว่า 1 กองพัน ประกาศใช้ก็ได้

แต่ การยกเลิกใช้กฎอัยการศึกจะเป็นไปได้ต่อเมื่อมีพระบรมราชโองการประกาศเลิกใช้ เท่านั้น

2. ในเขตที่ประกาศใช้กฎอัยการศึกษา ให้เจ้าหน้าที่ฝ่ายทหารมี อำนาจเหนือเจ้าหน้าที่ฝ่ายพลเรือน

ในส่วนที่เกี่ยวกับการยุทธ การระงับปราบปราม หรือ การรักษาความสงบเรียบร้อย

และเจ้าหน้าที่ฝ่ายพลเรือนต้องปฎิบัติตามความต้องการของเจ้าหน้าที่ฝ่ายทหาร ( มาตรา 6)

3. เมื่อประกาศใช้กฎอัยการศึกในตำบลใด เมืองใด มณฑลใด เจ้าหน้าที่ฝ่ายทหารมีอำนาจเต็มที่จะ

ตรวจค้น ที่จะเกณฑ์ ที่จะห้าม ที่จะยึด ที่จะเข้าอาศัย ที่จะทำลายหรือเปลี่ยนแปลงสถานที่ และที่จะขับไล่ ( มาตรา 8)

4. ความเสียหายที่จะเกิดขึ้นอย่างหนึ่งอย่างใด ในเรื่องอำนาจที่เจ้าหน้าที่ฝ่ายทหารตามข้อ 3. บุคคล

หรือบริษัทใดจะร้องขอค่าเสียหายหรือค่าปรับอย่างหนึ่งอย่างใดแก่เจ้าหน้าที่ฝ่ายทหารไม่ได้เลย …( มาตรา 16)

มาตราการทางกฏหมายที่ให้อำนาจแก่เจ้าหน้าที่ฝ่ายทหาร โดยกฎอัยการศึกนี้

ได้รับการยอมรับอย่างมั่นคงในรัฐธรรมนูญแห่งราชาอาณาจักรไทยตลอดมา ฉบับปัจจุบันก็ปรากฎความในมาตรา 222 ว่า

“ มาตรา 222 พระมหากษัตริย์ทรงไว้ซึ่งพระราชอำนาจในการประกาศใช้และเลิกใช้กฎอัยการศึก ตามลักษณะและวิธีการตามกฎหมายว่าด้วยกฎอัยการศึก ”

ในกรณีที่มีความจำเป็นต้องประกาศใช้กฎอัยการศึกเฉพาะแห่งเป็นการรีบด่วน เจ้าหน้าที่ ฝ่ายทหารย่อมกระทำได้ตามกฎหมายว่าด้วยกฎอัยการศึก ”